Teminat Yöneticisi Nedir?

Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK), Sermaye Piyasası Araçlarının Teminatlı İhracına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’i, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Tebliğ ile sermaye piyasası araçlarının teminatlı ihracı, teminata konu varlıkların nitelikleri, teminat yönetim sözleşmesinde bulunması gereken asgari hususlar, teminat yöneticisinin hak ve yükümlülüklerinin yanı sıra temerrüt halinde teminatın paraya çevrilmesine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

ÖN ŞART OLMAKSIZIN TEMİNATLAR SATILABİLECEK

SPK’dan tebliğe ilişkin yapılan duyuruya göre, tebliğ ile sermaye piyasası araçları, bu araçlardan doğan yükümlülüklerin vadesinde yerine getirilmesini teminen kurulun uygun göreceği varlıklarla teminat altına alınabilecektir.

Bu kapsamda, teminata konu varlıkların mülkiyeti, teminat olarak genel saklama yetkisine sahip yatırım kuruluşu niteliğini haiz teminat yöneticisine devredilebilecek veya bu varlıklar üzerinde teminat yöneticisi lehine sınırlı ayni hak tesis edilebilecek.
Temerrüt halinde ya da kanun veya sözleşme hükümlerinde öngörülen sebeplerle teminattan alacağın karşılanması söz konusu olduğunda, teminat yöneticisi herhangi bir ön şartı yerine getirmeden teminata konu varlıkları satıp bedellerini yatırımcılar arasında paylaştırabilecektir.

Bu hükümle, yurt dışında sermaye piyasalarında geniş bir uygulama alanı bulan teminat yöneticisi kurumunun, yurt içinde de sermaye piyasasına kazandırılması ve buna ilişkin genel esasların belirlenmesi amaçlanıyor.

Mevcut uygulamada sermaye piyasası araçları ihracında geri ödemenin teminatı olarak rehin tesis edilmesi mümkün kılınırken, temerrüt durumunda rehnedilen varlıkların paraya çevrilmesi ve hak sahiplerine ödenmesi uzun zaman alabiliyor.

Yapılan düzenleme ile mevcut uygulamadan farklı olarak yatırımcıların alacaklarının hızlı bir şekilde tahsiline imkan verilmesi öngörülüyor. Böylelikle ihraççıların, daha kolay ve düşük maliyetle borç temin edebilmesi bekleniyor.

TEMİNATLI İHRAÇ, İHRAÇÇININ İSTEĞİNE BAĞLI OLARAK GERÇEKLEŞTİRİLEBİLECEK

Duyuruya göre, uygulamanın ilk aşamasında yalnızca borçlanma araçları ve kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçları teminatlı ihraç edilebilecektir.

Teminat yöneticisi, sermaye piyasası mevzuatı uyarınca genel saklama yetkisini haiz yatırım kuruluşlarından kurulca onaylanarak ilan edilenler olacaktır.

Tebliğin teminatlı ihraç ve başvuru sürecine ilişkin maddesi uyarınca, teminatlı ihraç, ihraççının isteğine bağlı olarak gerçekleştirilebilecek. Teminat tutarına ilişkin sınırlayıcı bir belirleme yapılmazken kurul, teminata konu varlıkların devir tarihindeki değerinin, ihraç edilecek sermaye piyasası araçlarından doğan ödeme yükümlülüklerinin devir tarihi itibarıyla hesaplanan tutarına eşit ya da bu tutardan yüksek olması istenilebilecektir.
Teminata konu varlıkların neler olabileceği ve niteliklerinin belirlendiği tebliğde, bu varlıklar için değerleme zorunluluğu öngörülmedi. Bu noktada kurul, ihraççılardan teminata konu varlıkların çeşitlendirilmesini ve değiştirilmesini talep etmeye, söz konusu varlıkların hangi oranda teminat olarak kabul edilebileceğini belirlemeye, teminata konu varlıkların düzenli veya arızi olarak yeniden değerlenmesini talep etmeye yetkili kılınmıştır.
TEMİNAT KONUSU VARLIKLARIN, ÖDEME YÜKÜMLÜLÜKLERİ KADARI PARAYA ÇEVRİLEBİLECEK

Tebliğin teminat yönetim sözleşmesi ve asgari unsurlarına ilişkin maddelerde, ihraççı ile teminat yöneticisi arasında yazılı şekilde akdedilecek teminat yönetim sözleşmesinin asgari içeriği belirlenmiştir.
Temerrüt ve temerrüdün sonuçları bölümünde söz konusu kavramın tanımına yer verilirken, teminat yönetim sözleşmesinde ihraççının temerrüdü dışındaki hallerde de alacağın teminattan karşılanabileceği durumlar kararlaştırılmıştır.

Ayrıca, temerrüt veya temerrütle aynı sonucu doğuran diğer hallerin meydana gelmesi durumunda varlıkların paraya çevrilmesi sürecine ilişkin belirlemeler de yapılmıştır.

Buna göre; teminat konusu varlıkların, ihraççının ödeme yükümlülüklerini karşılayacak tutardaki kısmı paraya çevrilecek. Elde edilen tutarın yatırımcıların tamamının alacaklarını karşılamaya yetmediği takdirde, teminat yöneticisi tarafından yatırımcılara oransal olarak ödeme yapılacaktır.

Tebliğ ile teminatlı ihraç kapsamında ihraççının hak ve yükümlülükleri belirlenirken, teminat yönetim sözleşmesinin sona ermesi durumuna da açıklık getirildi. Öte yandan teminat yöneticisinin bağımsızlık kriterleri ve taşıması gereken nitelikler düzenlenmiştir.